Ngày nay tỷ lệ vô sinh, hiếm muộn càng ngày càng cao, vấn đề này không chỉ đến từ phía nữ giới như quan niệm của thế hệ trước mà với trình độ y học phát triển hiện nay đã có thể xác định được rằng nguyên nhân vô sinh hiếm muộn ở nam giới cũng là vấn đề đáng được lưu tâm. Đặc biệt trong các trường hợp vô sinh thứ phát đang phổ biến hiện nay thì có hai yếu tố chính.
1. Nguyên nhân gây vô sinh hiếm muộn
-Do thiếu hụt chất dinh dưỡng: Chế độ ăn uống hàng ngày không cân bằng đủ các nhóm chất, ăn nhiều thực phẩm chế biến sẵn, thức ăn đóng hộp dẫn đến thiếu hụt các chất dinh dưỡng cho tinh trùng làm cho tinh binh được sản xuất ra bị ảnh hưởng về số lượng và chất lượng. Ngoài ra các cánh mày râu còn có dùng thêm các chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá,... cũng góp phần làm cho tinh trùng yếu.
-Do căng thẳng, stress: Khi bạn căng thẳng, lo âu, stress kéo dài tác động xấu tới nội tiết (hormon) trong cơ thế, đặc biệt là các hormon cần thiết của quá trình sinh tinh làm tinh trùng sản sinh ra bị giảm chất lượng.
-Vận động quá sức: Việc vận động vừa phải có thể giúp nâng cao sức khoae nhưng nếu vận động với cường độ cao, làm nhịp sinh học của cơ thể bị rối loạn, nhiệt độ vùng kín bị tăng cao mà tuyến sinh dục luôn cần một nhiệt độ mát mẻ lí tưởng để sản xuất tinh trùng.
-Các bệnh lí nhiễm khuẩn: nhiễm khuẩn ở các vùng như niệu đạo, tiền liệt tuyến, túi tinh kích thích tế bào miễn dịch đưa bạch cầu tới dọn dẹp và làm ảnh hưởng xấu đến tinh trùng. Chính vì vậy để phòng tinh trùng yếu do nhiễm khuẩn bạn nam nên vệ sinh sạch sẽ bộ phận sinh dục và quan hệ tình dục an toàn.
-Mắc các bệnh mãn tính, dùng thuốc kéo dài dẫn đến tác động xấu đến việc sản xuất và sự trưởng thành của tinh trùng.
-Do suy giảm nội tiết: Bình thường, nội tiết từ tuyến yên (ở não) kích thích tinh hoàn sản xuất ra tinh trùng. Nếu không có hoặc không đủ nội tiết tuyến yên, tinh hoàn sẽ không sản xuất được tinh trùng.
-Tần suất quan hệ tình dục: Lâu không quan hệ, ít xuất tinh làm các thành phần trong tinh dịch bị biến đổi cũng là nguyên nhân ảnh hưởng đén chất lượng tinh trùng.
-Những bệnh truyền nhiễm qua quan hệ tình không lành mạnh: giang mai, nhiễm các loại nấm, lậu, sùi mào gà, ...
-Các yếu tố môi trường: làm việc độc hại, tiếp xúc với hóa chất, thuốc trừ sâu, sóng điện từ,... gây ra sự biến đổi DNA khiến cho tinh trùng mang gen bất thường khiến cho việc thụ thai khó khăn hoặc ảnh hưởng tới chất lượng phôi thai, sức khỏe đứa trẻ sau này.
2. Các yếu tố chính gây vô sinh hiếm muộn
2.1 Tinh trùng dị dạng
Trước tiên chúng ta cần biết rằng hình dạng bình thường của một con tinh trùng gần giống như một con nòng nọc gồm ba phần: phần đầu hình bầu dục, phần cổ và phần đuôi dạng đơn thẳng. Theo định nghĩa của y khoa thì khi có bất thường về cấu trúc hoặc kích thước các phần của tinh trùng thì được xếp vào là tinh trùng dị dạng. Từ cách hiểu này thì có thể chia các loại dị dạng tinh trùng thường gặp trong tinh dịch như sau:
-Dị dạng đầu: đầu nhỏ, đầu to, đầu méo, có nhiều đầu, đầu nhiều không bào, đầu có ít acrosome. Dị dạng đầu là dị dạng mà ảnh hưởng đến phản ứng acrosome khi tinh trùng gặp trứng gây khó khăn cho việc thụ tinh.
-Dị dạng cổ: cổ vẹo, cổ gập, cổ xoắn.
-Dị dạng đuôi: đuôi quá dài, đuôi quá ngắn, có nhiều đuôi. Dị dạng đuôi làm cho độ di động của tinh trùng bị giảm.
-Tinh trùng dạng tế bào mầm, chưa trưởng thành
Tinh trùng dị dạng có thể tồn tại song song với tinh trùng bình thường trong tinh dịch nhưng nếu tỷ lệ dị dạng nhiều hơn tỷ lệ bình thường thì sẽ dẫn đến hiện tượng vô sinh hiếm muộn ở nam giới. Vậy nên khi nam giới có biểu hiện bất thường về mặt sinh sản hãy đến ngay cơ sở khám bệnh chuyên khoa nam học để được thăm khám và điều trị sớm.
2.2 Tinh trùng yếu
Tinh trùng yếu là tình trạng tinh trùng không có khả năng di động hoặc di động chậm chạp không đủ khả năng bơi tới đích để gặp trứng. Trên thực tế thì trường hợp tinh trùng yếu phải điểu trị khi tỷ lệ tinh trùng tiến tới (PR) dưới ngưỡng 32% hay tiêu chí phụ là tỷ lệ di động của tinh trùng (tiến tới nhanh và tiến tới chậm) dưới 40% theo tiêu chí đánh giá của WHO-2010. Để xác định được tình trạng tinh trùng thì phái nam phải đi khám chuyên khoa Nam Học, mà xét nghiệm đầu tay phải làm là xét nghiệm tinh dịch đồ, nhưng nhiều khi các anh chồng đi khám hiếm muộn chỉ quan tâm tới làm sao để điều trị cải thiện chất lượng tinh trùng mà quên mất việc phải tìm ra nguyên nhân gây tình trạng tinh trùng yếu.